Solunum Fonksiyon Testi

 

SOLUNUM FONKSİYON TESTİ:

SFT olarak, dinamik akciğer testleri zorlu vital kapasite ölçümü ve volüm-zaman eğrisi, akım-volüm eğrisi, maksimal istemli ventilasyon ve hava yolu direnç ölçümü olmak üzere 4 bölümde incelenebilir.

 ZORLU VİTAL KAPASİTE (FVC) MANEVRASI

 

• FVC (Forced vital capacity) ölçümü, hem inspirasyon hem de ekspirasyon sırasında yapılabilir. Fakat aksi belirtilmedikçe FVC, genellikle ekspiratuar kapasiteyi tanımlamak için kullanılır.

 

• FVC manevrası için, testi yapacak olan bireyin burnu yumuşak bir mandalla kapatılır ve spirometre ağızlığına yavaşça soluması söylenir.

 

• İstirahat düzeyinden sonra bireyden derin bir nefes alması ve zorlu, derin ve hızlı bir ekspirasyonla tüm havayı dışarı boşaltması istenir. Bu esnada ekspirasyon ile atılan volüm y eksenine, zaman ise x eksenine yerleştirilerek volüm-zaman eğrisi elde edilir.

 

• FVC manevrası en az üç kez tekrarlandırılır ve en iyi değer kabul edilir.

 

• Bu manevra ile elde edilen ölçümler; FVC, FEV1, FEV1/FVC %, FEV3,FEV3/FVC %, FEF 25-75%

 

DİNAMİK TESTLER

 

• FVC : Derin bir inspirasyondan sonra zorlu ve hızlı bir ekspirasyonla dışarı atılan hava hacmidir, l veya ml olarak ifade edilir. Sağlıklı kişilerde FVC, vital kapasiteye eşittir fakat obstrüktif hastalıklarda daha düşük bulunur. Restriktif akciğer hastalıklarında da FVC azalmış olarak saptanır. Hem volüm-zaman hem de akım-volüm eğrileri ile ölçülebilir.

 

• FEV1: Zorlu ekspirasyonun birinci saniyesinde atılan volümdür, l veya ml olarak ifade edilir. Normalde ekspirasyonun birinci saniyesinde akciğer volümünün %75-80’i dışarı atılmış olmalıdır. FEV1deki azalma, büyük hava yolu obstrüksiyonunu düşündürür.

 

• FEV1/FVC % (Tiffeneau indeksi): Solunumsal bozukluğun tipini belirlemede önemlidir. FVC ve FEV1 düşük iken, bu oranın beklenen değere yakın veya bu değerden yüksek oluşu restriktif bir bozukluğu, beklenen değerden düşük oluşu ise obstrüktif bozukluğu gösterir.

 

• FEV3 : Zorlu ekspirasyonun üçüncü saniyesinde atılan volümdür, l veya ml olarak ifade edilir. Büyük hava yollarının değerlendirilmesin de önemlidir.

 

• FEV3/FVC% : saniyede atılan hava volümünün zorlu vital kapasiteye oranıdır. FEV1/FVC değeri gibi restriktif hastalıklarda normal veya artmış, obstrüktif hastalıklarda ise azalmıştır.

 

• FEF25-75%: Zorlu ekspirasyon ortası akım hızı olarak tanımlanır. Zorlu ekspirasyonun ilk ve son 1/4’lük kısımları arasında kalan akım hızıdır. Diğer bir deyişle zorlu ekspirasyonda, havanın ilk %25’i atıldıktan sonraki %50’lik volüm atılırken saptanan akım hızıdır, l/sn olarak ifade edilir. Zorlu ekspirasyonun efora bağımlı olmayan segmentidir. Hava yollarındaki obstrüksiyonu erken dönemde gösterir. Beklenen değerin altında bulunması, orta ve küçük hava yolları obstrüksiyonunu gösterir

AKIM- VOLÜM EĞRİSİ

Özellikle çapı 2 mm’den küçük periferik hava yollarının fonksiyonlarının değerlendirilmesinde önem taşır. Bireye FVC manevrası yaptırılır, bu esnada hava akımı y eksenine, volüm ise x eksenine yerleştirilerek akım-volüm eğrisi elde edilir.

 SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNİN YORUMLANMASI

SFT sonuçları, kadın ve erkek için ayrı olarak hazırlanmış, yaş ve boya uygun nomogramlara göre beklenen değerler üzerinden yorumlanır. Test sonucunun beklenen değere göre yüzdesi, fonksiyonel bozukluğun var olup olmadığını ve varsa derecesini gösterir. Ventilasyon testlerinin yorumlanmasında obstrüktif, restriktif ve kombine olmak üzere 3 klinik patern vardır.

OBSTRÜKTİF PATERN

Hava yollarının herhangi bir bölümünde hava akımı kısıtlanması olduğunda görülür. KOAH, bronşiyal astım, kistik fibrozis, küçük hava yolu hastalıkları ve yukarı hava yolları obstrüksiyonu bu paterne neden olur.

Küçük hava yollarında sınırlı hastalıklar dışında obstrüktif paternin en iyi göstergesi FEV1/FVC değerindeki azalmadır. FEV1 değeri de azalmıştır. Genellikle VC normaldir. FVC ise düşük bulunabilir. FVC değerindeki azalma hava hapsinin bulgusudur. Akciğer volümleri ise artmış olarak bulunur. RV, FRC ve TLC artmıştır.

 

 

Obstrüktif    Bozukluğun Derecelendirilmesi
	FEV1 / FVC (% beklenen)
Normal	≥ % 80
Hafif Derecede Obstrüksiyon	%60-79
Orta Derecede Obstrüksiyon	%40-59
Ağır Derecede Obstrüksiyon	< % 40

RESTRİKTİF PATERN

Akciğer parankim hastalıkları (pnömoni, atelektazi, fibrozis), cerrahi olarak rezeksiyon (lobektomi), plevra ve göğüs duvarı hastalıkları (plevral sıvı, kifoskolyoz, obesite) ve nöromüsküler hastalıklar (spinal kord, nöromüsküler kavşak ve kas hastalıkları) restriktif tipte SFT bozukluğuna neden olurlar.

 

Restriktif paternin en önemli özelliği VC azalmasıdır. FEV1 değeri de VC azalmasına paralel olarak azalabilir fakat FEV1/FVC değeri normal olarak kalır. RV, FRC ve TLC azalmış olarak bulunur. Farklı olarak nöromüsküler hastalıklarda FRC genellikle korunurken, solunum kas gücü kaybı nedeniyle ERV azalır. Bu nedenle RV artmış bulunabilir.

 

Restriktif    Bozukluğun Derecelendirilmesi
	FEV1/FVC (% beklenen)
Normal	≥ % 80
Hafif Derece Restriksiyon	%60-75
Orta Derece Restriksiyon	%50-60

 

KOMBİNE OBSTRUKTİF VE RESTRİKTİF PATERN

 

Hem obstrüktif hem de restriktif paternin özelliklerini taşıyan SFT, sarkoidozis, idiyopatik akciğer fibrozisi gibi hastalıklarda görülür. Ayrıca obstrüktif paterne neden olan astım gibi hava yolu hastalıklarında hava hapsi ve hiperinflasyon bulgularının görülmesi mikst SFT bozukluğuna yol açabilir. KOAH’lı bir hastada pnömoni veya masif plevral efüzyon gibi restriktif patern oluşturacak hastalıkların görülmesi de kombine obstrüktif + restriktif SFT değişikliğine neden olur.

 

ÇEŞİTLİ PATOLOJİLERDE SAPTANAN SFT DEĞİŞİKLİKLERİ

 

PARAMETRE	OBSTRÜKSİYON	RESTRİKSİYON	KOMBİNE
VC	↓ veya N	↓	↓
FVC	↓ veya N	↓	↓
RV	↑ (amfizem)	↓	↓
TLC	↑ (amfizem)	↓	↓
FEV1	↓	↓	↓
FEV1 /FVC	↓	N	↓
FEF 25-75%	↓	N	↓
FEF %50	↓	N	↓
MVV	↓	N	↓

 

 

SOLUNUM FONKSİYON TESTİ

Son 30-40 yıldır bilim ve teknolojideki gelişmeler, klinik tanı ve tedavi uygulamalarını da büyük oranda etkilemiştir. Günümüzde akciğer hastalıklarının tanı, tedavi ve izlenmesinde, klinik muayene ve akciğer grafisinden sonra solunum fonksiyon testleri de temel inceleme yöntemlerinden biri haline gelmiştir. Obstrüktif ve restriktif akciğer hastalıklarının tanısında, hastalığın şiddetini ve tedaviye yanıtını saptamada, meslek hastalıklarının tanı, tarama ve maluliyet değerlendirmesinde rutin olarak kullanılmaktadır.

Solunum Fonksiyon Testi Nasıl Yapılır ?

Solunum fonksiyon testi, zorlu vital kapasitesi (FVC) manevrası ile yapılır. Bu manevra sırasında kişi önce sakin bir şekilde nefes alıp verirken, sonra kocaman bir soluk alıp tüm akciğerlerinin hava ile doldurur ve ardından hızlı ve güçlü bir şekilde nefesini vererek akciğerlerindeki havayı boşaltabileceği son noktaya kadar boşaltır.

FVC manevrası için, test uygulanacak bireyin burnu yumuşak bir mandalla kapatılır ve spirometre ağızlığına yavaşça soluması söylenir. Sakin solunumdan sonra bireyden derin bir nefes alması ve ardından zorlu , derin ve hızlı bir ekspirasyonla tüm havanın dışarıya boşaltılması istenir.

solunum fonksiyon testi değerlendirme FVC manevrası en az üç kez tekrarlanmalı ve en iyi değerler kabul edilmelidir. Bu manevra  ile elde edilen parametreler şunlardır: FVC , FEV1, FEV1/FVC % , FEF %25-75. Sonuçlar; yaş, cinsiyet, boy gibi faktörlere göre belirlenen kişiye özel beklenen değerler ile kıyaslanarak belirlenir. Yüksek kalitede bir sonuç alabilmek için: Cihazın doğru ölçüm yapması, test işleminin uygun şekilde yapılması, test kalitesini değerlendiren bir programın bulunması, uygun standart değerlerin seçilmesi ve sonuçları değerlendirmede uygun bir algoritmin kullanılması gereklidir.

Hangi durumlarda solunum fonksiyon testleri yapılır?

1. Nefes darlığı, hışıltılı solunum, öksürük varlığında,

2. Muayene bulguları ve akciğer grafisine göre kuşkulanılan tanıyı desteklemek amacıyla,

3. Göğüse ait doğumsal yada sonradan

 

gelişen deformitelerin solunuma etkisini araştırmak amacıyla,

4. Teşhis edilmiş KOAH, astım, kalp yetersizliği ve solunum kaslarını tutan hastalıkların seyrinin ve tedavinin etkinliğinin izlenmesi amacıyla,

4. Solunum hastalığı nedeniyle maluliyet değerlendirmesi yapmak amacıyla,

5. Akciğer hastalığı yönünden risk taşıyan kişi ve grupların taranması (Örneğin sigara içenler, maden ocaklarında çalışanlar, çalıştığı ortamda zararlı gaz soluyan işçiler) amacıyla,

6. Genel anestezi ve ameliyata bağlı solunumsal komplikasyon risklerinin önceden belirlenmesi ve riskli hastalarda ameliyat öncesi dönemde gerekli olan tedbirlerin alınmasını sağlamak amacıyla, solunum fonksiyon testleri yapılmaktadır.

 

 

• solunum fonsiyon testi
• sft
• solunum fonsiyon testi nasıl yapılır
• akciğer grafisi
• solunum fonksiyon testi nerede yapılır
• solunum fonksiyon testleri
• solunum fonksiyon testi sonuçları
• solunum fonksiyon testi yorumlama
• solunum fonksiyon testi ppt
• solunum fonksiyon testi değerlendirme ppt