RİSK ANALİZİ

Bu madde, 4857 sayılı İş Kanununun 78. maddesine göre çıkarılan iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bireysel yönetmeliklerin bazılarında mevcut olmakla birlikte, ilk defa olarak, 4857 sayılı İş Kanununun 5763 sayılı Kanunla değişik 78. maddesinde doğrudan yer almıştır.

Tehlike, risk ve risk değerlendirmesi kavramları aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır:

Tehlike: Bir zarar veya hasar oluşturabilme potansiyelidir.

Risk:Belirli bir tehlikeli olayın meydana gelme olasılığı ile bu olayın sonuçlarının ortaya çıkardığı zarar veya hasarın şiddetinin bileşimidir.

Risk Değerlendirmesi: İşyerlerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin, işçilere, işyerine ve çevresine verebileceği zararların ve bunlara karşı alınacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla yapılması gerekli çalışmalardır.

Tehlike tanımlama, risk değerlendirme ve risk kontrol süreçleri sanayi dallarına göre değişiklikler gösterir. Bu değişiklikler, basit değerlendirmelerden kapsamlı dökümantasyona sahip karmaşık nicel analizlere kadar gidebilir, Ancak, her durumda, işletmenin kendi ihtiyaçlarına ve işyeri durumlarına uygun tehlike tanımlama, risk değerlendirme ve risk kontrol süreçlerini tanımlamak, uygulamak ve İSG mevzuatına uyumunu sağlamak işletmenin kendi sorumluluğundadır. Tehlike tanımlama, risk değerlendirme ve risk kontrol süreçleri tepkisel (reaktif) değil, önleyici-düzenleyici (proaktif) olarak uygulanmalıdır.

Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi kavramları, Avrupa Birliği içerisinde 80’li yılların ikinci yarısından itibaren iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı içerisinde yer almaya başlamıştır. Yine, 90’lı yılların sonlarında, risk yönetimi kavramı, ISO 18000 standart serisinde, iş sağlığı ve güvenliği yönetimi prensipleri olarak tanımlanmıştır. Türk Standardları Enstitüsü tarafından da Standard haline getirilmiş olan TS EN ISO 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, TS EN ISO 18002 ise İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Uygulama Kılavuzu’dur.

Avrupa Birliğinin 1999 Helsinki zirvesinde Türkiye’ye adaylık statüsünün tanınması sonucunda, iş sağlığı ve güvenliği müktesebatının uyumlaştırılması çalışmaları kapsamında, 89/391/EEC sayılı çerçeve direktif ile birlikte tüm diğer bireysel direktiflerin uyumlaştırılması yapılarak Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Çerçeve direktifte, bütün işyerleri için risk değerlendirmesi yapılması zorunlu kılınmıştır.

Avrupa Birliği hukukunda, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak iki alan söz konusudur:

1-Ürün Güvenliği: Ürün güvenliği, 1957 tarihli Avrupa Topluluğunu kuran Roma Antlaşmasının  eski 94. ve 95, yeni 100. ve 100 (a) maddelerine göre çıkarılan 2001/95/EC sayılı “Ürün Güvenliği Direktifi” kapsamındaki yeni yaklaşım direktifleri ile düzenlenmektedir. Ürün güvenliği kapsamında nihai ürünler bulunmaktadır. Bu alanda, yeni yaklaşım direktifleri vasıtasıyla, malların serbest dolaşımı kapsamında, piyasa gözetimi ve denetimi mekanizması çerçevesinde risk analizi yapılması zorunludur. Ürünlerde CE uygunluk işaretinin bulunmasını zorunlu kılan yeni yaklaşım direktifleri, ülkemizde de aşağıdaki ürün grupları için yönetmeliklerle yayımlanmıştır. Her yönetmeliğin ekinde, asgari sağlık ve güvenlik gerekleri bulunmakta olup, bunlar, tüketicilerin ve kullanıcıların da, dolayısıyla çalışanların da sağlık ve güvenliğini korumaya yöneliktir.

CE İşaretlemesi Gerektiren Yürürlükteki Yeni Yaklaşım Direktifleri:

1. Düşük Voltaj Direktifi (73/23/EEC-93/68/EEC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

2. Basit Basınçlı Kaplar Direktifi (87/404/EEC-90/488/EEC-93/68/EEC)- Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

3. Oyuncakların Güvenliği Direktifi (88/378/EEC-93/68/EEC)-Sağlık Bakanlığı

4. Yapı Malzemeleri Direktifi (89/106/EEC-93/68/EEC)-Bayındırlık ve İskan Bakanlığı

5. Elektromanyetik Uyumluluk Direktifi (89/336/EEC-92/31/EEC-93/68/EEC)- Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

6. Makine Emniyeti Direktifi (89/392/EEC-91/368/EEC-93/44/EEC-98/37/EC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

7. Otomatik Olmayan Tartı Cihazları Direktifi (90/384/EEC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

8. Kişisel Koruyucu Donanım Direktifi (89/686/EEC-93/68/EEC-93/95/EEC-96/58/EC-1882/2003/EC)-Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı

9. Vücuda Yerleştirilen Aktif Tıbbi Cihazlar Direktifi (90/385/EEC-93/42/EEC-93/68/EEC)- Sağlık Bakanlığı

10. Gaz Yakan Cihazlar Direktifi (90/396/EEC-93/68/EEC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

11. Sıcak Su Kazanları Direktifi (92/42//EEC-93/68/EEC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

12. Sivil Amaçlı Patlayıcı Maddeler Direktifi (93/15/EEC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

13. Medikal Cihazlar Direktifi (93/42/EEC-98/79/EC)-Sağlık Bakanlığı

14. Patlayıcı Ortamlarda Kullanılan Ekipman Direktifi (94/9/EC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

15. Gezinti Tekneleri Direktifi (94/25/EC)-Denizcilik Müsteşarlığı

16. Asansörler Direktifi (95/16/EC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

17. Soğutma Cihazları Direktifi (96/57/EC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

18. Basınçlı Ekipman Direktifi (97/23/EC)-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı

19. Telekomünikasyon Terminali ve Uydu Yer İstasyonu Ekipmanı (98/13/EC)-Telekomünikasyon Kurumu)

20. Tıbbi Teşhis Cihazları (98/79/EC)-Sağlık Bakanlığı

21. Radyo ve Telekomünikasyon Terminal Ekipmanı (99/5/EC)-Telekomünikasyon Kurumu

Ürün güvenliğine yönelik risk analizi yapılması durumunda, ürün bazında güvenli olunduğunda, işletme içerisinde de daha az sorunla karşılaşılmakta ve risklerin kontrolünde ve bu kontrollerin tamamlanma maliyetlerinde de büyük avantaj sağlanmaktadır.

Ürün güvenliğinin sağlanmasına yönelik olarak, Avrupa Birliği’nin 98/37/EC sayılı Makine Emniyeti Direktifi ile ilişkili olan EN 1050:1996-Makinelerde Güvenlik ve Risk Değerlendirmesi Prensipleri örnek olarak gösterilebilir. Bu norm, TSE tarafından da TS EN 1050 standardı olarak yayınlanmıştır. Risk analizine yönelik olarak, makinelerin tasarımları safhasında tanımlanması gereken tehlikeler aşağıda gösterildiği gibidir:

• Mekanik tehlikeler (makine parçasının veya iş parçasının neden olduğu tehlikeler)
• Elektrik tehlikesi
• Termik tehlikeler (aşırı sıcak malzeme veya nesne ya da sıcak veya soğuk ortamın ortaya çıkardığı sağlığa zararlı etkiler)
• Gürültü
• Titreşim
• Radyasyon
• Makinelerde işlenen, kullanılan veya tüketilen malzeme veya cisimlerin neden olduğu tehlikeler
• Makine tasarımında ergonomik prensiplerin ihmal edilmesinin neden olduğu tehlikeler

Bundan başka, ürün güvenliğine yönelik olarak risk analizi, örneğin, kişisel koruyucu donanım ürünleri için aşağıdaki kriterlere göre yapılmalıdır:

• İşyeri ile ilgili riskler (Termal, mekaniksel, düşük görüş mesafesi vb.)
• KKD’nin arızası ile ilgili riskler (yırtılma vb.)
• Tasarımla ilgili riskler (KKD’nin parçalarının uyum sağlaması)
• Malzeme ile ilgili riskler (Tahriş etme, alerji, zehirleme vb.)
• Kullanımla ilgili riskler (Ağırlık veya terlemeden dolayı kullanım zorluğu gibi)
• Yaşlanma ile ilgili riskler (Temizleme, aşınma veya ısıdan dolayı performans kaybı gibi)

Ayrıca, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) 119 no’lu “Makinelerin Gerekli Korunma Tertibatı ile Teçhizine Dair Sözleşme ve bu sözleşmenin Türkiye Cumhuriyeti tarafından kabul edildiğine ilişkin 872 sayılı onay Kanunu mevcuttur. 872 sayılı Kanunun uygulanması ve mülga 1475 sayılı İş Kanununun 74. maddesi uyarınca yürürlüğe konulmuş olan tüzüklerin ilgili hükümlerine açıklık getirilmesi amacıyla, sanayi ve ticaretten sayılan tüm işyerlerine kapsamak üzere, 17.5.1983 tarih ve 18050 sayılı Resmi Gazete’de Makine Koruyucuları Yönetmeliği çıkarılmıştır. Bu yönetmelik, makinelerle ilgili olarak ürün güvenliğini sağlamaya yöneliktir.

         2-İşletme Güvenliği: İşletme güvenliği, Roma Antlaşmasının eski 118 (a) ve yeni 137. maddesine göre çıkarılan 89/391/EEC sayılı “Bir İşte Çalışanların Sağlık ve Güvenliklerini İyileştirmeye Yönelik Tedbirler Alınmasına İlişkin Konsey Direktifi” kapsamındaki bireysel iş sağlığı ve güvenliği direktifleri ile düzenlenmektedir. Ülkemizde, bu yönetmeliğin uyumlaştırılması sonucunda çıkarılmış olan ve fakat tüzük olarak düzenlenmediği gerekçesiyle Danıştay tarafından iptal edilmiş olan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğine göre, genel prensipler olarak risklerin önlenmesi, önlenmesi mümkün olmayan risklerin değerlendirilmesi ve risklerle kaynağında mücadele edilmesi gerekmektedir. Yine, bu yönetmeliğe göre, işverenin, işyerinde risklerden özel olarak etkilenebilecek işçi gruplarının durumunu da kapsayacak şekilde sağlık ve güvenlik yönünden risk değerlendirmesi yapacağı ve risk değerlendirmesi sonucuna göre, alınması gereken koruyucu önlemlere ve kullanılması gereken koruyucu ekipmana karar vereceği hususları vazedilmektedir.

Söz konusu çerçeve direktifi uyumlaştıran İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği 9.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Ancak, Danıştay 10. Dairesinde açılan iptal davası sonucunda, 4857 sayılı İş Kanununun 78. maddesinde, Avrupa Birliği Direktifinde de yer alan iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin temel ilkelerin tüzükle düzenlenmesi öngörüldüğünden, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili ilkelerin, öncelikle üst hukuk normu olan bir tüzükle düzenlenmeksizin doğrudan yönetmelikle düzenlenmesi anılan Kanun hükmüne aykırı bulunduğundan, İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinin iptaline 16.5.2006 tarihinde karar verilmiştir.

26.5.2008 tarihinde yayımlanan, 4857 sayılı İş Kanununun Bazı Maddelerini Değiştiren 5763 sayılı Kanun ile İş Kanununun 78. maddesi değiştirilmiş ve iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tüm alt düzenlemelerin yönetmelik şeklinde yayımlanması öngörülmüştür. Buna göre, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili temel ilkelerin tüzükle düzenlenmesi zorunluluğu ortadan kaldırılmıştır.

         Risk Değerlendirmesi Yapılması Gereken Durumlar :

İşyerinde, daha önce hiç risk değerlendirmesi yapılmamış olması ve çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyebilecek aşağıda belirtilen önemli değişikliklerin olması durumunda, risk değerlendirmesi yapılması gereklidir:

a) Yeni bir makine veya ekipman alınması,

b) Yeni tekniklerin geliştirilmesi,

c) İş organizasyonunda veya iş akışında değişiklikler yapılması,

d) Yeni hammadde ve/veya yarı mamul maddelerin üretim sürecine girmesi,

e) Yeni bir mevzuatın yürürlüğe girmesi veya mevcut mevzuatta değişiklik yapılması,

f) İş kazası veya meslek hastalığı meydana gelmesi,

g) İş kazası veya meslek hastalığı ile sonuçlanmasa bile yangın, parlama veya patlama gibi işyerindeki iş sağlığı ve güvenliğini ciddi şekilde etkileyen olayların ortaya çıkması.

Risk Analizi, Risk Değerlendirmesi ve Risk Yönetimi Süreçleri

Risk değerlendirmesi, aşağıdaki aşamaların yerine getirilmesi yoluyla gerçekleştirilir:

a) Planlama: Risk değerlendirmesi çalışmaları, mevcut mevzuat ve işyeri koşulları çerçevesinde planlanır.

b) Sınıflandırma: İşyerinde yürütülmekte olan ve yürütülecek faaliyetler özelliklerine göre sınıflandırmaya tabi tutulur.

c) Bilgi ve Veri Toplama: Bu aşamada, işyerinde yürütülen işler, bu işlerin süresi ve sıklığı, işin yürütüldüğü yer, işin kim veya kimler tarafından yürütüldüğü, yürütülen işten etkilenebilecek olanlar, alınmış olan eğitimler, işin yürütümü için ön izin gerekip gerekmediği, işin yürütümü sırasında kullanılacak makine ve ekipman, bu makine ve ekipmanların kullanım talimatları, kaldırılacak veya taşınacak malzemelerle bunların özellikleri, kullanılan kimyasallar ve özellikleri, mevcut korunma önlemleri, daha önce meydana gelmiş kaza veya meslek hastalıkları gibi unsurlar dikkate alınır.

d) Tehlikelerin Tanımlanması: Tehlikelerin tanımlanması, genel risk değerlendirmesi ekinde verilen tehlike veya kaynaklarının bulunup bulunmadığı, tehlike varsa bundan kimlerin ve ne şekilde etkilenebileceği dikkate alınarak yapılır.

e) Risk Analizi: Risk analizi yapılarak yukarıda belirtilen tehlikelerin verebileceği zarar veya hasarın şiddeti ve bu zarar veya hasarın ortaya çıkma olasılığı belirlenir.

f) Risk Değerlendirmesi: Risk değerlendirmesinde, yukarıda belirlenen risklerin ağırlık oranları hesaplanarak derecelendirme yapılır.

g) Önlemlerin Belirlenmesi: Risk değerlendirmesinin yapılmasından sonra, ilgili mevzuat ve işyeri koşulları dikkate alınarak hangi önlemlerin alınmasının gerekli olduğuna karar verilir. İşyerindeki risklerin kontrol altına alınması için, önceliğin derecesine göre ve en öncelikli olandan daha az öncelikli olana doğru sıralama yapılmalıdır. Risk değerlendirmesi sonucunda, bir risk değerlendirmesi raporu hazırlanmalıdır.

g) Önlemlerin Belirlenmesi

İlgili mevzuat ve işyeri koşulları  dikkate alınarak alınması gerekli önlemlere karar verilir.

İşyerindeki riskleri kontrol altına alma yöntemleri, önceliğin derecesine göre ve en öncelikli olandan daha az öncelikli olana doğru sıralanmak üzere aşağıdaki gibi olmalıdır:

1. Riskleri kaynağında yok etmeye çalışmak,
2. Tehlikeli olanı, daha az tehlikeli olanla değiştirmek,
3. Toplu koruma önlemlerini, kişisel korunma önlemlerine tercih etmek,
4. Mühendislik önlemlerini uygulamak,
5. Ergonomik yaklaşımlardan yararlanmak.

h) Risk Değerlendirme Raporu Hazırlanması

Risk değerlendirme raporunda, aşağıdaki hususlar yer almalıdır:

1. Yapılan işin tanımlanması,
2. Mevcut riskler,
3. Risklerden etkilenen çalışanların listesi,
4. Zarar, hasar veya yaralanmanın şiddeti,
5. Zarar, hasar veya yaralanmanının meydana gelme olasılığı,
6. Risk değerlendirmesinin sonuçları (Risk düzeyleri),
7. Alınması gerekli kontrol önlemleri.

Risk değerlendirme raporunda, risk değerlendirmesini yapan kişilerin ad, soyad ve imzaları ile risk değerlendirmesinin yapıldığı tarih belirtilir.

h) Denetim, İzleme ve Gözden Geçirme: İşyerinde gerçekleştirilen risk yönetiminin tüm aşamaları ve uygulanması düzenli olarak denetlenir, izlenir ve aksayan yönler yeniden gözden geçirilir.

ı) Bilgilendirme ve Eğitim: Risk değerlendirmesi sonucunda, işyerinde herhangi bir değişiklik kararının alınması durumunda, bu kararın uygulanması ile ilgili olarak tüm çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi sağlanmalıdır.

Risk değerlendirmesi uygulamalarında başarılı olmak için, kılpayı atlatılan (ramak kala) kazaların da mutlaka değerlendirilmesi gereklidir. Tehlikelerin belirlenmesinde, çalışanların deneyimleri de büyük önem taşımaktadır. Risk değerlendirmesi süreci, çalışanların destek ve yardımıyla birlikte yönetimin sorumluluğunda gerçekleştirilmelidir. Bunun için, disiplinli bir ekip seçilmeli, ekibin lideri bu konuda uzman ve iyi bir idareci olmalı, çok dikkatli bir planlama yapılmalı, analiz planı ve zamanı dikkatle belirlenmeli ve gerekli ve yeterli bir dökümantasyona sahip olunmalıdır.

Yukarıda, 9 aşamada verilen adımların tamamının uygulanmasıyla, risk yönetimi döngüsü tamamlanmış olmaktadır. Toplam Kalite felsefesine göre, bu döngü (deming döngüsü) sürekli olarak çevrilerek, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden sürekli iyileştirmenin sağlanması amaçlanmalıdır.

Buna göre, risk yönetimi süreci dinamik olmak zorundadır. Dolayısıyla, risk yönetimi, işletmelerde bütün tehlikeler tanımlanana ve riskler değerlendirilip tam olarak kontrol altına alınana kadar düzenli aralıklarla uygulanmalı ve tekrar edilmelidir. Risk yönetimi sürecine proje ve plan safhasında başlamak maliyeti düşürmektedir.

 

GENEL RİSK DEĞERLENDİRMESİ ÖRNEK FORMU

Risk Değerlendirme No:
Tarih:
İşveren:
İşyeri Adresi:
Yapılan İş Nedir? (Kısaca açıklayınız)
İşçi sayısı:	Erkek	Kadın	Çocuk	Çırak	Öğrenci

 

RİSK DEĞERLENDİRMESİ YAPILMASININ NEDENLERİ NELERDİR?
1.	Daha önce hiç risk değerlendirmesi yapılmamış olması
2.	Yeni bir makina veya ekipman alınması
3.	İş organizasyonunda ve iş akışında değişiklikler yapılması
4.	Yeni hammadde ve yarı mamul maddelerin üretim sürecine girmesi
5.	Yeni bir mevzuatın yürürlüğe girmesi veye mevcut mevzuatta değişiklik yapılması
6.	Yeni tekniklerin geliştirilmesi
7.	İş kazası veya meslek hastalığı meydana gelmesi
8.	İş kazası veya meslek hastalığı ile sonuçlanmasa bile yangın, parlama ve patlama gibi işyerindeki iş sağlığı ve güvenliğini ciddi şekilde etkileyen olayların ortaya çıkması

 

BİLGİ VE VERİ TOPLAMA
Yürütülen işler ve bu işlerin süresi ve sıklığı
Alınmış Olan Eğitimler (ISO  9000, 14000, 18000, 17025 ve 45000 serisi gibi)
İşin yürütümü için hangi ön izinler gereklidir?			1- 2- 3- 4-
İşin yürütümü sırasında kullanılan makina ve ekipman			1- 2- 3- 4-
Bu makina ve ekipmanların kullanım talimatları			1- 2- 3-
Kaldırılacak veya taşınacak malzemeler			1- 2- 3-
Kullanılan Kimyasallar			1- 2- 3-
Diğerleri (Tanımlayınız)
Son 5 yılda meydana gelmiş olan iş kazaları ve meslek hastalıkları
İş Kazaları			Meslek Hastalıkları
Tarih	Ölümlü	Yaralanmalı	Tarih	Ölümlü	Maluliyet

 BELİRLİ BİR TEHLİKELİ OLAYIN MEYDANA GELME OLASILIĞI

Hemen hemen kesin (Çoğu durumda kuvvetle olması beklenir)
Muhtemel (Çoğu durumda muhtemelen olacaktır)
Mümkün (Bazen olabileceği beklenmektedir)
Muhtemel Değil (Zayıf bir ihtimalle olabileceği beklenir)
Nadiren (Ancak istisnai durumlarda olabilir)

 

TEHLİKELİ OLAYIN SONUÇLARININ ORTAYA ÇIKARDIĞI

ZARAR, HASAR, VEYA YARALANMANIN ŞİDDETİ

Önemsiz (Yaralanma yok, düşük mali kayıp)
Düşük (İlk yardım tedavisini ve bulunduğu yerden derhal uzaklaştırılmayı gerektirir, orta düzeyde mali kayıp)
Orta (Tıbbi müdahaleyi ve dışarıdan yardımla bulunduğu yerden uzaklaştırmayı gerektirir, yüksek düzeyde mali kayıp)
Yüksek (Ağır yaralanma, üretim yeteneğinin kaybı, zarar verilmeksizin bulunduğu yerden uzaklaştırmayı gerektirir, yüksek düzeyde mali kayıp)
Çok yüksek (Ölüm, bulunduğu yerden uzaklaştırmayı gerektirir, çok yüksek düzeyde mali kayıp)

RİSKLERİN AĞIRLIK ORANLARI

 

Olasılık	Zararın Şiddeti
	Önemsiz	Düşük	Orta	Yüksek	Çok yüksek
Hemen hemen kesin	Y	Y	A	A	A
Muhtemel	O	Y	Y	A	A
Mümkün	D	O	Y	A	A
Muhtemel değil	D	D	O	Y	A
Nadiren	D	D	O	Y	Y

Risklerin Ağırlık Oranları (Sonuç) :

 

A: Aşırı Yüksek Risk; Derhal müdahale gerektirir

Y: Yüksek Risk; Üst yönetimin dikkati zorunludur

O: Orta Risk; Yönetimin sorumluluğu açıkça belirlenmelidir

D: Düşük Risk; Rutin süreçler vasıtasıyla yönetilmelidir

 

Uyarı:  Kontrol önlemlerinin uygulanması sonucunda risk ağırlık oranı hala yüksek veya aşırı yüksek ise, yapılan iş sürdürülmemelidir.

MEVCUT TEHLİKELER NELERDİR?

1.	Kayma, takılma ve benzeri nedenlerle düşme		16.	Aydınlatma
2.	Yüksekten Düşme		17.	Ekranlı araçlarla çalışma
3.	Cisimlerin Düşmesi		18.	Temel konfor koşulları (Sıcaklık, nem ve havalandırma)
4.	Gürültü ve titreşim		19.	Kimyasal faktörler (Toksik gaz ve buharlar, organik solventler ve tozlar)
5.	Uygun olmayan duruş ve çalışma şekilleri		20.	Biyolojik ajanlar (Mikroorganizmalar, bakteriler, virüsler)
6.	Radyasyon ve ultraviyole ışınlar		21.	Monoton çalışma koşulları
7.	Seyyar el aletlerin kullanımı		22.	İşyeri yerleşim planı
8.	Sabit makina ve tezgahların kullanımı		23.	İş stresi
9.	Hareketli erişim ekipmanları (Merdivenler,Platformlar)		24.	Kapalı yerlerde çalışma
10.	Mekanik kaldırma araçları		25.	Yalnız çalışma
11.	Ürünler, emisyonlar ve atıklar		26.	Motorlu araçların kullanımı, taşımacılık ve yollar
12.	Yangın, parlama ve patlama		27.	Su üzerinde veya yakınında çalışma
13.	Elle taşıma işleri		28.	Şiddet, hakaret veya tacize maruz kalma
14.	Elektrikli aletler		29.	İstenmeyen insan davranışları (Dikkatsizlik, yorgunluk, aldırmazlık, anlama güçlüğü, öfke, kavga etmek)
15.	Basınçlı kaplar		30.	İşyeri koşullarına göre diğer tehlike kaynakları

 

Tehlike No.	Mevcut Tehlikeler	Mevcut Kontrol Önlemleri	Risk Değerlendirmesi Sonucu			Alınması Gerekli İlave Önlemler
			Zarar, Hasar veya Yaralanmanın Şiddeti	Tehlikeli Olayın Meydana Gelmesi Olasılığı	Riskin Ağırlığı   (R=ŞxO)

 

 

Değerlendirmeyi Yapan Kişi(ler)in
Adı Soyadı		Mesleği	Ünvanı	İmzası	Tarih
1.
2.
3.

 

Denetimi Yapan Kişi(ler)in
Adı Soyadı		Mesleği	Ünvanı	İmzası	Tarih
1.