PATLAMADAN KORUNMA DÖKÜMANI

PATLAMADAN KORUNMA DÖKÜMANI (PKD)

Ülkemizde hemen hemen her ilde ve birçok ilçede çevre faktörleri ve iş sağlığı güvenliği tedbirleri gözetilerek işyerleri ve fabrikalar için organize sanayi bölgeleri bulunmaktadır. Fabrika ve iş alanlarının dağılımına bakıldığında bir çok yerde yerleşim iskân bölgeleriyle de iç içe olduğu görülmektedir. Sanayiden sayılan orta ve küçük ölçekli işyerlerine bakıldığında sırt sırta ve yana yana bulundukları bilinmektedir.

Patlamadan korunma dökümanı hazırlama, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği bakımından öncelikle çalışanların sağlığı ve güvenliği için sonrasında  çevre ve doğaya gelecek zararları önleyecek, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlayacak olan çalışmaları içermektedir.

Patlamadan korunma dökümanı hangi işyerlerinde hazırlanır?

PKD, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki, patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olan tüm işyerlerinde patlamadan korunma dökümanı hazırlanması yasal zorunluluktur.

İş kollarına genel olarak bakıldığında, boya ve kimyasal maddelerin kullanıldığı ve depolandığı tüm işyerleri, kozmetik sanayi, tahıl tozu oluşturabilecek işyerleri (un fabrikaları,değirmen vb.), kağıt ve selüloz imalatı ve işlenmesi, odun tozu oluşturabilecek işyerleri (mobilya, morangoz vb.), akaryakıt istasyonları ve depoları, parlayıcı ve patlayıcı madde depolama veya kullanılan işler gibi bir çok alan Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik kapsamında yer almaktadır.

20/6/2012 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 30. Maddesine dayandırılarak, patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olan işyerlerinde uygulanmak amacıyla, 30 Nisan 2013  tarihli Resmi Gazetede Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik yayımlanmıştır.

Patlamadan korunma dökümanı yönetmeliği, 16/12/1999 tarihli ve 1999/92/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifine paralel olarak, hazırlanmıştır.

Patlamadan korunma dökümanı yönetmeliğinde Patlayıcı ortam; Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışım olarak ifade edilmiştir. Patlamadan korunma dokümanı; İşyerlerinde oluşabilecek patlayıcı ortamların tehlikelerinden çalışanların sağlık ve güvenliğini korumak amacıyla hazırlanan doküman olarak tanımlanmıştır.

Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmeliğin ikinci bölümünde işveren yükümlülüklerine değinilmiştir.       

İşveren yükümlülüklerinin ilgili maddelerin ana başlıkları aşağıda yer almaktadır.

• Patlamaların önlenmesi ve patlamadan korunma (Madde 5)
• Patlama riskinin değerlendirilmesi (Madde 6)
• İşyerinin güvenli hale getirilmesi (Madde 7)
• Koordinasyon görevi (Madde 8)
• Patlayıcı ortam oluşabilecek yerlerin sınıflandırılması (Madde 9)
• Patlamadan korunma dokümanı (Madde 10)
• İşyerleri ve iş ekipmanları için özel gerekler (Madde 11)

Patlamadan korunma dökümanı ile ilgili yönetmeliğin 4 eki bulunmaktadır. Bu eklerin ana başlıkları aşağıda verilmiştir;

EK – 1; Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerlerin Sınıflandırılması

1 – Tehlikeli yerlerin sınıflandırılması

2 –Patlayıcı ortam oluşabilecek yerler

EK – 2; Çalışanların Sağlık Ve Güvenliklerinin Patlayıcı Ortam Risklerinden Korunması İçin Asgari Gerekler

1. Organizasyon önlemleri

1.1.  Çalışanların eğitimi

1.2. Yazılı talimatlar ve çalışma izni

2. Patlamadan Korunma Önlemleri

EK-3; Ekipmanların Ve Koruyucu Sistemlerin Seçiminde Uyulacak Kriterler

EK – 4; Patlayıcı Ortam Oluşabilecek Yerler İçin Uyarı İşareti

MADDE 5 – (1) İşveren, patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla, yapılan işlemlerin doğasına uygun olan teknik ve organizasyona yönelik önlemleri alır. Bu önlemler alınırken aşağıda belirtilen temel ilkelere ve verilen öncelik sırasına uyulur;

1. a) Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek,
2. b) Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek,
3. c) Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde patlamanın zararlı etkilerini azaltacak önlemleri almak.

(2) Birinci fıkrada belirtilen önlemler, gerektiğinde patlamanın yayılmasını önleyecek tedbirlerle birlikte alınır. Alınan bu tedbirler düzenli aralıklarla ve işyerindeki önemli değişikliklerden sonra yeniden gözden geçirilir.