Forklift Periyodik Kontrolü
– 25.04.2013 tarihli ve 28628 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ile TS ISO 6055, TS ISO 1074 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılmaktadır.
FORKLİFTLERİN (TPK) UYGULAMALARI
I. FİZİKİ MUAYENE DENEYLERİ |
|||||||||||||||
AMACI: ÇALIŞMA ŞARTLARINDAN VEYA TEST VE DENEYLERDEN DOLAYI FORKLİFTİN TAŞIYICI YAPISINDA UYGUNSUZLUĞUN MEYDANA GELİP GELMEDİĞİNİ TESBİT ETMEKTİR. | |||||||||||||||
1 |
HAREKETLİ KISIMLAR VE EMNİYET CİHAZLARI |
||||||||||||||
M E K A N İ Z M A L A R | UYGUN | DEĞİL | F R E N L E R | UYGUN | DEĞİL | ||||||||||
TAHRİK MOTORU | O T O M A T İ K DURDURUCULAR | ||||||||||||||
KAVRAMA VE AKTARMA E L E M A N L A R I | HİDROLİK DEVRELER VE K U M A N D A D Ü Z E N L E R İ | ||||||||||||||
ELEKTRİK DONANIMLARI | ÖN VE ARKA AYDINLATMA | ||||||||||||||
DİREKSİYON SİSTEMİ | SESLİ VE IŞIKLI SİNYALLER | ||||||||||||||
DİKİZ AYNALARI | |||||||||||||||
2 |
METAL YAPI VE BAĞLANTILAR | ||||||||||||||
KAPORTA DURUMU | KABİN | ||||||||||||||
BOYA VE KOROZYON | KALDIRMA KOLLARI | ||||||||||||||
ÖN KIZAKLAR | TAŞIYICI ANA GÖVDE (Şasi) | ||||||||||||||
ÖN TAŞIMA ÇATALLARI AŞIMA VE ÇATLAK KONTROLÜ | KARŞI AĞIRLIK VE BAĞLANTILARI | ||||||||||||||
3 |
MUHAFAZA VE KORKULUKLAR |
||||||||||||||
KABİN ÜST KORKULUKLARI | |||||||||||||||
ÇATAL GERİ DAYANMA KORKULUKLARI | |||||||||||||||
ÇAMURLUKLAR VE TAMPONLAR | |||||||||||||||
4 |
YÜK KALDIRMA ÇATALI AYAR VE TESBİT SİSTEMLERİ, DİĞER YÜK KALDIRMA EKİPMANLARI VE BAĞLANTILARI | ||||||||||||||
5 | YÜK ZİNCİRLERİ VE BÜTÜN BAĞLANTILARI | ||||||||||||||
6 |
MAKARA MAFSAL VE EMNİYET KİLİTLERİ, DİĞER BAĞLANTI DETAYLARI, BUM HAREKET ELEMANLARI | ||||||||||||||
7 |
FORKLİFT KULLANMA TALİMATI VAR VE UYGUN MUDUR? | ||||||||||||||
II. TEKNİK ŞARTNAMELERE UYGUNLUK DENEYLERİ
|
|||||||||||||||
AMACI : KALDIRMA ARAÇLARININ İMALAT ÖNCESİ BELİRTİLEN TEKNİK ŞARTNAMELERE UYGUNLUĞUNUN TESBİTİ İÇİN YAPILIR. 0 | |||||||||||||||
Sıra | TEST EDİLECEK H U S U S L A R : | Uygun | Değil | Sıra | TEST EDİLECEK HUSUSLAR | Uygun | Değil | ||||||||
1 | FORKLİFTİN KÜTLESİ | 8 | ARABA YÜRÜME H I Z I | ||||||||||||
2 | DÖNME EKSENİNDEN KARŞI AĞIRLIĞIN DIŞ KENARINA OLAN UZAKLIK | 9 | D Ö N M E DAİRESİ ÇAPII | ||||||||||||
3 | YÜK KALDIRMA Y Ü K S E K L İ Ğ İ | 10 | BOM YATIRMA VE KALDIRMA HIZI | ||||||||||||
4 | ÇATAL AYAR M E S A F E S İ | 11 | T A H R İ K SİSTEMLERİNİN V E R İ M İ | ||||||||||||
5 | YÜK KALDIRMA HIZI | 12 | YAĞ, SU VB. DİĞER SIVILARIN SEVİYE KONTROLÜ | ||||||||||||
6 | H A S S A S Y Ü K K A L D I R M A H I Z I | 13 | S I N I R L A M A SİSTEMLERİNİN İ Ş L E R L İ Ğ İ | ||||||||||||
7 | FORKLİFT YÜRÜME HIZI | 14 | FORKLİFT ÜZERİNDE İMALATÇI ETİKETİ VAR MI ? | ||||||||||||
III. YÜK KALDIRMA YETERLİLİK DENEYLERİ a) STATİK YÜK DENEYİ |
|||||
AMACI : |
STATİK DENEYLER KALDIRMA MAKİNASI VE ELEMANLARININ YAPI YETERLİLİĞİNİ KONTROL ETMEK AMACI İLE YAPILIR |
||||
STATİK DENEY YÜKÜNÜN ( Ps ) HESABI |
STATİK DENEY YÜKÜ İLGİLİ MEVZUATLARDA VE STANDARTLARDA AKSİ BELİRTİLMEDİKÇE: Ps = 1,5 x P olarak alınmalıdır. (Md:378) ( TS 10116’ya göre 1.25 kat alınmalıdır.) Ps = (MOBİL VİNÇLER İÇİN) KENDİ TOPLAM AĞIRLIĞI + YÜK Ps = (DİĞER VİNÇLER İÇİN) TASARIM KALDIRMA KAPASİTESİ | ||||
DENEYİN UYGULANMASI |
|||||
1 | FORKLİFT BOŞTA ÇALIŞTIRILARAK FONKSİYON TESTİ YAPILMALIDIR. | ||||
2 | FORKLİFTİN KULLANMA KLAVUZUNDA BELİRTİLEN YÜK DURUMUNA VE ÇALIŞMA ŞARTLARINA UYGUN KONUMDA YAPILMALIDIR. | ||||
3 | YÜK KADEMELİ OLARAK ARTIRILMALIDIR. | ||||
4 | DENEY YÜKÜ YERDEN KALDIRMA YÜKSEKLİĞİNİN SONUNA KADAR KALDIRILIP İNDİRİLEREK (YERDEN 100 – 200 mm. YÜKSEKTE) TAŞINMALIDIR. | ||||
5 | EN FAZLA 10 Dk. KADAR BEKLETİLMELİDİR. | ||||
6 | NOT : STATİK DENEY SONUCUNDA FİZİKİ MUAYENE YAPILARAK, (BKZ.1. BÖLÜM FİZİKİ DENEYLER ) BİR OLUMSUZLUĞUN BULUNMADIĞI GÖZLENMELİDİR. |
Uygun |
Değil |
||
Yok. |
Var. |
||||
|
|||||
b) Kalıcı Biçim Değişikliği | |||||
c) Boya Kalkması | |||||
d) Çalışma Güvenliğini Etkileyecek Olumsuzluk | |||||
e) Bağlantılarda Gevşeme veya Hasar | |||||
III. YÜK KALDIRMA YETERLİLİK DENEYLERİ b) DİNAMİK YÜK DENEYİ |
|||||
AMACI : | ÖZELLİKLE KALDIRMA ARACI MEKANİZMALARININ VE FRENLERİNİN EMNİYETLE İŞLERLİĞİNİ KONTROL ETMEK AMACI İLE YAPILIR | ||||
DİNAMİK DENEY YÜKÜNÜN ( Pd ) HESABI |
Dinamik deney yükü ilgili mevzuatlarda Ve standartlarda aksi belirtilmedikçe: Pd = 1,1 x P olarak alınmalıdır. (TS 10116 – 10117) Pd = 1,5 x P olarak alınmalıdır. (İSİGTz.Md: 376 – 378) P =(MOBİL VİNÇLER İÇİN) İlave Bom ve Kaldırma takımları + Yük P =(DİĞER VİNÇLER İÇİN) Tasarım Kaldırma kapasitesi, | ||||
DENEYİN UYGULANMASI |
|||||
1 | FORKLİFTİN KULLANMA KLAVUZUNDA BELİRTİLEN YÜK DURUMUNA VE ÇALIŞMA ŞARTLARINA UYGUN KONUMDA YAPILMALIDIR. | Yapıldı | Yapılmadı | ||
2 | DENEYLER HAREKETLERİNİN TÜM SINIRLARI BOYUNCA DEFALARCA TEKRAR EDİLMELİDİR. | ||||
3 | DENEYLER MAKİNANIN ENERJİ KESİLMESİ HALİNDE BÜTÜN HAREKETLERİNİ DE KAPSAMALIDIR. | ||||
4 | DENEYLER EN AZ 60dk. BOYUNCA TEKRAR EDİLMELİDİR. | ||||
5 | DENEY SONUCUNDA FİZİKİ MUAYENE YAPILARAK, (BKZ.1. BÖLÜM FİZİKİ DENEYLER ) BİR OLUMSUZLUĞUN BULUNMADIĞI GÖZLENMELİDİR. |
Uygun |
Değil |
||
Yok. |
Var. |
||||
|
|||||
b) Kalıcı Biçim Değişikliği | |||||
c) Boya Kalkması | |||||
d) Çalışma Güvenliğini Etkileyecek Olumsuzluk | |||||
e) Bağlantılarda Gevşeme veya Hasar | |||||
3. YÜK KALDIRMA YETERLİLİK DENEYLERİ c) KARARLILIK DENEYİ |
|||||
AMACI : | KALDIRMA ARACININ KARARLILIĞINI KONTROL ETMEK AMACI İLE YAPILIR. | ||||
KARARLILIK DENEY YÜKÜNÜN ( Pk ) HESABI |
Kararlılık deney yükü ilgili mevzuatlarda ve standartlarda aksi belirtilmedikçe: Pk = 1,25 x P + 0,1 x Fi olarak alınmalıdır. P = Tasarım Kaldırma kapasitesi, Fi= Ana bumun ağırlığı veya uzantı bumun ağırlının bom veya uzantı bumun başlarına indirgenmiş ağırlığıdır. Detaylar için TS 10116’ya bakılmalıdır. | ||||
D E N E Y İ N U Y G U L A N M A S I | |||||
1 | KARARLILIK DENEYLERİ BELİRLENMİŞ ÇALIŞMA ALANINDA VE KARARLILIĞIN EN AZ OLDUĞU KONUMLARDA YAPILMALIDIR. | Yapıldı | Yapılmadı | ||
2 | DENEYLER ESNASINDA MARUZİYET ALANINDA KİMSENİN BULUNMASINA MÜSAADE EDİLMEMELİDİR. | ||||
3 | DENEYLER, KONTAK KAPATILARAK TA TEKRARLANMALIDIR. | ||||
4 | DENEYLER BÜTÜN KRİTİK DEĞERLERDE TEKRAR EDİLMELİDİR. | ||||
5 | DENEY SONUCUNDA FİZİKİ MUAYENE YAPILARAK, (BKZ.1. BÖLÜM FİZİKİ DENEYLER ) |
Uygun |
Değil | ||
Yok. |
Var. |
||||
a) Çatlak | |||||
b) Kalıcı Biçim Değişikliği | |||||
c) Boya Kalkması | |||||
d) Çalışma Güvenliğini Etkileyecek Olumsuzluk | |||||
e) Bağlantılarda Gevşeme veya Hasar | |||||
TEKNİK PERİYODİK KONTROLLERİN AMACI: Ait Olduğu Hususta:
- Makine ve tesislerin fiziki özelliklerini önceden belirlemek,
- İşletme şartlarından dolayı yıpranma, aşınma vb. durumların varlığını araştırmak,
3. Varsa nitelik ve niceliklerini belirlemek,
- Gerekli hallerde; tamir, bakım, onarım, yada işletme şartlarında değişiklikleri ve
tedbirleri tesbit etmek,
- Bir sonraki periyoda kadar güvenli bir şekilde vazife yapıp yapamayacağı konusunda fikir ve kanaat oluşturmaktır.
SÖZ KONUSU AMACIN GERÇEKLEŞTİRİLEBİLMESİ İÇİN BİR TAKIM TPK ÖNCESİ VE SONRASI ÇALIŞMALARIN YAPILMASINA İHTİYAÇ VARDIR. I . TPK ÖNCESİ ÇALIŞMALAR : 1. TPK UYGULANACAK MAKİNE VE TESİSİN BİLİNMESİ : Kontrol ve teste tabi tutulacak makine ve aracın marka, model, imalat yılı, tanıtım yada seri numarası, imalat karakteristikleri, kullanım amacı ve şartları, gücü, sicili, kapasitesi gibi değerlerin iyi bilinmesi gereklidir. 2. TEST METODU VE UYULACAK KURALLARIN BELİRLENMESİ: Kontrol, ölçüm, test tarz ve tekniği, testte kullanılacak cihaz ve aletler ile uyulacak kuralların önceden, iş güvenliği mevzuatı, ilgili standartlar, imalatçının tavsiyeleri, teknolojik literatür incelenerek tutarlı ve uygun şekilde belirlenmelidir. 3. EĞİTİMLİ TEKNİK PERSONEL TEMİNİ : İkinci madde de sayılan kuralların belirlenmesi ve test ve kontrolün eksiksiz yapılması için eğitimli ve güvenilir teknik eleman temin edilmelidir. II . TPK SONRASI ÇALIŞMALAR : 1. Teknik Rapor : Uygulanan TPK sonrası elde edilen veri ve bilgileri gösterir, tam bir teknik rapor hüviyetini taşıyan belge düzenlenmelidir. 2. İkmal : TPK esnasında tesbit edilen ve uygun olmayan hususların uygun hale getirilmesi aşamasıdır. 3. Değerlendirme : Düzgün bir arşiv oluşturup istatistiki verileri derleyip işleyerek bunlardan bir sonraki TPK veya işletme anında faydalanma yoluna gidilmelidir.
FORKLİFTLER :
Çalışma hayatının her alanında ihtiyaç duyulan ve kullanılan iş makinalarından biridir. FORKLİFT (İstif Makinası) : Bir yükü, çatallı kolları vasıtası ile bulunduğu yerden alıp kaldırarak, belirli bir mesafeye taşımaya veya taşıyıp istif etmeye yarayan kaldırma iletme makinalarıdır. (TS 10201/Nisan1992) Forkliftlerin Periyodik Kontrolları : Forkliflerin periyodik kontrolleri İşçi Sağlığı İş Güvenliği Tüzüğü’nün 378. maddesinde düzenlenmiştir. Madde – 378 : “ Kaldırma makineleri ve araçları her çalışmaya başlamadan önce, operatörleri tarafından kontrol edilecek ve çelik halatlar, zincirler, kancalar, sapanlar, kasnaklar, frenler ve otomatik durdurucular, yetkili teknik bir eleman tarafından üç ayda bir bütünü ile kontrol edilecek ve bir kontrol belgesi düzenlenerek işyerindeki özel dosyasında saklanacaktır. Söz konusu maddeye göre kaldırma makinaları ve araçlarının periyodik kontrolları ;
- Her çalışmaya başlamadan önce, operatörleri tarafından,
- Üç ayda bir yetkili teknik bir eleman tarafından bütünü ile iki kademede yapılmalıdır.
Forklift periyodik kontrolü işlemi aşağıdaki hususlara göre yapılmalıdır. I . TPK ÖNCESİ ÇALIŞMALAR : 1.FORKLİFTİN TEKNİK ÖZELLİKLERİNİN BİLİNMESİ 2.TEST METODU VE UYULACAK KURALLARIN BELİRLENMESİ 3. EĞİTİMLİ TEKNİK PERSONEL TEMİNİ II . TPK SONRASI ÇALIŞMALAR : 1.TEKNİK RAPOR HAZIRLANMASI 2. TESBİT EDİLEN NOKSANLIKLARIN İKMALİ 3. ELDE EDİLEN VERİLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ 1. FORKLİFTİN TEKNİK ÖZELLİKLERİNİN BİLİNMESİ : Forklift üzerindeki etiketlerden ve imalatçının vermesi gerekli belgelerden forklift ile ilgili tanıtım ve teknik özellikler tesbit edilmelidir. Tanıtım Bilgileri : Markası : Seri Numarası : Modeli : Tipi : İmal Yılı : Diğer : TEKNİK ÖZELLİKLER : Kaldırma Kapasitesi : Kaldırma Yüksekliği : Yakıt Çeşidi : Ağırlık Merkezi Mesafesi : Lastik özellikleri : Dönüş Çapı : Kaldırma Hızı : Azami Hızı : 2. TEST METODU VE UYULACAK KURALLARIN BELİRLENMESİ İmalatçı tarafından verilen Forklifte ait kullanım kılavuzu, standartlar ve teknik literatür taranarak TPK sırasında uygulanacak test ve deney metodu ve uyulacak kurallar belirlenmelidir. Forklifte uygulanacak Başlıca Test ve Deneyler : KALDIRMA MAKİNA ve ARAÇLARINDAN TPK UYGULAMALARI ÜÇ AŞAMADA YAPILIR
1. Fiziki ( gözle) muayene deneyleri, 2.Teknik şartnamelere uygunluk deneyleri 3.Yük kaldırma yeterlilik deneyleri.
- Statik yük deneyleri,
- Dinamik Yük Deneyleri,
- Kararlılık deneyleri.
1. Gözle Muayene deneyleri : * Genel Görünüşün Kontrolü : – Forklift dış görünüşü bütünü ile ; – Kaporta-boya, yağ, yakıt, soğutma sıvısı vb. sızıntısı yada kaçağının olup olmadığı, kontrol edilmelidir. * Aydınlatma Sisteminin Kontrolü : – Ön – arka aydınlatma, ön – arka sinyal lambaları görünüş ve arıza kontrolü yapılmalıdır. – Geri vites sesli – ışıklı ikaz sisteminin varlığı kontrol edilmelidir. – Dikiz aynalarının varlığı kontrol edilmelidir. * Emniyet Düzenleri : I. Genel Hareket Gözlemleri – Operatörü koruyan üst korkuluklar kontrol edilmelidir. -Ön korkuluklar çatlak kırık vb. deformasyon yönünden kontrol edilmelidir. – Geri vites sesli – ışıklı ikaz sisteminin çalışması kontrol edilmelidir. – Jantlar ve bijonlar kontrol edilmelidir. – Lastikler dişleri ve diğer ebatları uygunluk yönünden kontrol edilmelidir. – Karşı ağırlıklar ve bağlantıları kontrol edilmelidir. – Direksiyon sistemi kontrol edilmelidir. Forklift Periyodik Testi