Başkent Sağlık Hizmetleri
başkent sağlık
TÜMÜNÜ GÖR
Aydınlatma Ölçümü Nedir?
Anasayfa » Aydınlatma Ölçümü Nedir?
Aydınlatma Ölçümü
Aydınlatma işyerlerinde, çalışanların sağlığı ve güvenliği, ürün ve üretim kalitesi ile verimlik yönünden özel önem taşımaktadır.
İşyerlerinde aydınlığın yeterli olmayışı,
Øiş kazalarının artmasına ,
Øçalışanların morallerinin olumsuz etkilenmesine,
Øaşırı yorgunluğa,
Øçalışma hızının düşmesine,
Øhatalı imalatın artmasına
neden olmaktadır.
Çeşitli sanayi kollarının değişik çalışma birimleri ve buradaki çeşitli çalışma şekilleri için gerekli minimum aydınlıklar hesaplanarak çizelgeler düzenlenmiştir
Döküm sanayi
·Çekirdek ve kalıp yapımı 300 – 700 lüks
·Mulajların dökümü ve ayrılması 200 – 400 lüks
·Yoklama –kontrol 500 – 2000 lüks
Kağıt sanayi
•Öğütme, yoğurma, silindirleme 150 – 300 lüks
•Kağıt makinesi
(ıslak yan) 300 – 600 lüks
•Kağıt makinesi (kuru yan), kontrol 800 lüks
Konfeksiyon (hazır giysi) sanayi
•Kumaşların yoklanması ve kontrolü 1500 – 3000 lüks
•Biçme ve ütü 500 – 2000 lüks
•Dikiş ve garnitür 750 – 3000 lüks
Konserve sanayi
•Firelerin ayrılması 200 – 400 lüks
•Temizleme, yıkama 200 – 400 lüks
•Renk ayırması (kesme mahalli) 1000 – 2000 lüks
•Kesme ve katı kısımların ayrılması 300 – 600 lüks
•Kurutma 300 – 600 lüks
•Dolu kutuların yoklanması
•(örnek alma) 1000 – 2000 lüks
•Kutular üzerinde çalışma,
•Yoklama – kontrol 1000 – 2000 lüks
Tekstil sanayi (dokumacılık)
•Balyaların açılması, karıştırma, ayırma 100 – 200 lüks
•Yoklama – kontrol 400 – 800 lüks
•Tarama, germe, çirişleme, bükme, bobinleme 200 – 400 lüks
•İplik haline sokma, beyaz 200 – 400 lüks
Renkli 400 – 800 lüks
Dokuma
Beyaz 400 – 800 lüks
Renkli 750 – 1500 lüks
Aydınlatma üç şekilde yapılabilir.
1)doğal ışıkla
2)yapay ışıkla
3)doğal + yapay ışıkla
1)Doğal Işıkla Aydınlatma
Doğal ışıkla aydınlatma gün ışığı ile yapılır.
Gün ışığından yararlanma
a)Doğrudan (direkt) gün ışığı ile aydınlatma
b)Dolaylı (indirekt) gün ışığı ile aydınlatma
olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir.
Doğrudan gün ışığı ile aydınlatmada güneş ışığı doğrudan çalışma yerine gelir, Dolaylı aydınlatmada ise güneş ışığı yayılmış ve yansımış şekilde çalışma yerine gelir
Çalışanların moralini yüksek tutması ve ekonomik olması gibi olumlu yanları nedeniyle en yaygın olarak kullanılan doğal ışıkla aydınlatmanın olumsuz yönleri de vardır. Bu olumsuzluklara örnek olarak gün ışığının parlaklığı, parlayıcı maddelerin direkt ışıktan etkilenmesi ve gün ışığının kontrol edilememesi verilebilir.
Bu nedenle doğal ışıkla aydınlatmada pencereler ve çatı kaplama malzemeleri, bu malzemelerin nitelikleri, pencerelerin konumu, çalışma alanlarının pencere yanında konuşlandırılması ve çalışanların ısıdan korunması önem arz etmektedir.
2)Yapay Işıkla Aydınlatma
Yapay aydınlatma üç türde yapılmaktadır ;
a)Genel Aydınlatma
b)Lokalize Aydınlatma
c)Lokal Aydınlatma
İş sağlığı ve güvenliği mevzuatımızda aydınlatma ile ilgili doğrudan ve dolaylı hükümler bulunmaktadır. Bu hükümlerin bulunduğu başlıca tüzük ve yönetmelikler ile anılan hükümler aşağıda belirtilmiştir.
1)4857 sayılı kanunun geçici ikinci maddesi uyarınca yürürlükte olan 1475 sayılı kanunun 74. maddesine dayanılarak çıkarılan
a)İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
- Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük
2)4857 sayılı kanunun 78. maddesi uyarınca çıkarılan
a)İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik
b)Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
Madde 16 –
İşyerlerinin gün ışığıyla yeter derecede aydınlatılmış olması esastır. Şu kadar ki, işin konusu veya işyerinin inşa tarzı nedeniyle gün ışığından faydalanılamayan hallerde yahut gece çalışmalarında, suni ışıkla yeterli aydınlatma sağlanacaktır.
Gerek tabii ve gerek suni ışıklar, işçilere yeter derecede ve eşit olarak dağılmayı sağlayacak şekilde düzenlenecektir.
Madde 17 –
İşyerlerinde suni ışık kullanıldığı hallerde:
1) Elektriğin sağlanabildiği yerlerde elektrik ışığı kullanılacak ve tesisat, teknik usul ve koşullara uygun bir şekilde yapılmış olacaktır.
2) Suni ışık tesis ve araçları; havayı kirletecek nitelikte gaz, koku çıkararak işçilerin sağlığına zarar vermeyecek, keskin, göz kamaştırıcı ve titrek ışık meydana getirmeyecek şekilde olacaktır.
3) 35¼C tan aşağı sıcaklıkta parlayabilen, buhar çıkaran benzin, benzol gibi sıvılar, aydınlatma cihazlarında kullanılmayacaktır.
4) Sıvı yakıtlar ile aydınlatmada, lambaların hazneleri metal olacak, sızıntı yapmayacak ve kızmaması için de gerekli tedbirler alınmış olacaktır.
5) Lamba alevinin, parlayabilen gaz ve maddelerle teması ihtimali olan işlerde; alev, tel kafes ve benzeri malzeme ile örtülecektir.
6) İçinde kolayca parlayıcı veya patlayıcı maddeler ile ilgili işler yapılan yahut parlayıcı, patlayıcı maddeler bulunan yerler, sağlam cam mahfazalara konulmuş lambalarla, ışık dışardan yansıtılmak suretiyle aydınlatılacaktır.
7) Sıvı yakıtlar ile aydınlatmada lambalar ateş ve alev yakınında doldurulmayacak, üstlerinde 1 metre, yanlarında (30) santimetre kadar mesafede yanabilecek eşya ve malzeme bulundurulmayacak ve sağlam bir şekilde tespit edilecektir.
Lambalar portatif olduğu takdirde, yere konulduğunda devrilmeyecek şekilde oturaklı olacaktır. Sıvı yakıtlarla aydınlatma yapılan yerlerde, en az bir adet yangın söndürme cihazı bulundurulacaktır.
Madde 18 –
İşyerlerindeki avlular, açık alanlar, dış yollar, geçitler ve benzeri yerler, en az 20 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
Kaba malzemelerin taşınması, aktarılması, depolanması ve benzeri kaba işlerin yapıldığı yerler ile iş geçit koridor yol ve merdivenler, en az 50 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
Kaba montaj, balyaların açılması, hububat öğütülmesi ve benzeri işlerin yapıldığı yerler ile kazan dairesi, makine dairesi, insan ve yük asansör kabinleri malzeme stok ambarları, soyunma ve yıkanma yerleri, yemekhane ve helalar, en az 100 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
Normal montaj, kaba işler yapılan tezgahlar, konserve ve kutulama ve benzeri işlerin yapıldığı yerler, en az 200 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
Ayrıntıların,yakından seçilebilmesi gereken işlerin yapıldığı yerler, en az 300 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
Koyu renkli dokuma, büro ve benzeri sürekli dikkati gerektiren ince işlerin yapıldığı yerler, en az 500 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
Hassas işlerin sürekli olarak yapıldığı yerler en az 1000 lüks (lux) ile aydınlatılacaktır.
Madde 19 –
Bir aydınlatma merkezine bağlı olan işyerlerinde;herhangi bir arıza dolayısiyle ışıkların sönmesi ihtimaline karşı, yeteri kadar yedek aydınlatma araçları bulundurulacak ve gece çalışmaları yapılan yerlerin gerekli mahallerinde tercihan otomatik olarak yanabilecek yedek aydınlatma tesisatı bulundurulacaktır.
Yangının, yedek aydınlatma tesisatını bozması ihtimali bulunan yerlerde; ışığı yansıtacak işaretler, fosforesan boya, pilli lambalar uygun yerlere yerleştirilecek veya bunlara benzer tedbirler alınacaktır.
Madde 48 –
………….Koğuşlar, geceleri yatma zamanına kadar, koridor ve helalar ise sürekli olarak aydınlatılacak, koğuş kapılarının yukarı kısımları, camlı yapılmak suretiyle koridorlardaki ışıktan yararlanılacaktır.
Koğuşlarda, havagazı ile aydınlatma yasaktır. ………
Madde 52 –
Aileleri ile birlikte oturan işçilere özgü ev veya apartman daireleri, bekar işçilere özgü binalardan ayrı ve sakin yerlerde yapılacak ve her işçiye verilecek ev veya apartman dairesinde, ailesinin nüfusuna yetecek sayıda oda ile bir mutfak ve hela, duş veya banyo bulunacak veya birlikte kullanılmak üzere duş, banyo veya hamam yapılacaktır.
Bunların aydınlatma,ısıtma,su ve kanalizasyon işleri, işverenlerece,mevzuat ve sağlık gereklerine göre yerine getirilecektir.
Madde 81 –
Yeraltında,nemli hava cereyanlı ve yetersiz ışıklı işyerlerinde yapılan çalışmalarda nemin hava cereyanının ve yetersiz ışığın zararlı etkilerinden korunmak için aşağıdaki tedbirler alınacaktır:
1) Bu gibi işyerlerinde, yeterli suni aydınlatma sağlanacaktır.
2) İşçilere, işin özelliğine göre, kişisel korunma araçları verilecektir.
3) Yeraltında, nemli hava cereyanlı ve yetersiz ışıklı işyerlerinde çalışacak işçilerin, işe alınırken genel sağlık muayeneleri yapılacak ve özellikle kaslar, eklemler ve göz üzerinde durulacak ve sedimantasyon yapılacak ve klinik usullerle romatizma hastalığı aranacaktır. Romatizma ve göz hastalığı olanlar, bu işlere alınmayacaklardır.
4) Yeraltında, nemli hava cereyanlı ve yetersiz ışıklı işyerlerinde çalışan işçilerin, periyodik olarak genel sağlık muayeneleri yapılacak ve özellikle romatizma ve göz hastalığı görülenler, çalıştıkları işlerden ayrılacaklar, kontrol ve tedavi altına alınacaklardır.
Madde 103 –
İşyerlerindeki ilk yardım odalarıyla ilk mücadele odaları ve ilk yardım istasyonları, bol ışıklı ve kolayca havalandırılıp ısıtılır, temizlenir ve yıkanır şekilde yapılmış olacak, içlerinde akar sıcak su hela ve yıkanma yerleri bulunacaktır. Akar sıcak su sağlanamayan yerlerde, su ısıtmak için gerekli tedbirler alınmış olacaktır. Yatakların bulunduğu oda ile muayene ve müdahale odaları, yeteri kadar geniş ve birbirinden uygun şekilde ayrılmış olacak ve buralarda, acil durumlar için, yedek aydınlatma tesisleri bulundurulacaktır.
Madde 130 –
İşyerlerinde yeteri kadar, otomatik çalışan veya el ile hareket ettirilen alarm tertibatı bulundurulacaktır. Otomatik alarm tertibatının düğmeleri, iyi görülebilir ve erişilebilir bir yere ve özellikle imdat çıkış yolları üzerine konulacaktır. Yangın alarm sesleri, işyerinde bulunabilecek diğer bütün sesli cihaz veya tertibattan ayrı bir perdede ve işyerinin her tarafından kolayca duyulabilecek güçte olacaktır. Yangın ve alarm tesisleri işyerinin aydınlatma ve kuvvet şebekesinden ayrı bir kaynaktan beslenecektir.
Madde 322 –
Elektrikli el aletleri kullanılmadan önce, yetkili kimseler tarafından kontrol edilecek, topraklanması arızalı, motoru fazla kıvılcımlı, priz, fiş, anahtar ve bağlantı kablosu bozuk olanlar kullandırılmayacaktır. Taşınır elektrik lambaları, ancak sürekli aydınlatmanın yeterli yapılamadığı yerlerde kullanılacak, duyları ve gerilim altındaki kısımları, akım geçirmeyen, sağlam, kanalı koruyucu kafesler içinde olacak ve organik tozlar veya parlayıcı maddeler bulunan yerlerle nemli yerlerde, lambalar cam koruyucu içinde bulundurulacaktır.
Madde 489–
İşyerlerinde malzemeler, aydınlatmayı engellemeyecek, makina ve tesisatın çalışmasını güçleştirmeyecek, geçitlerde gidiş ve gelişi aksatmayacak ve yangın söndürme tesisatının kullanılma ve çalışmasını engellemeyecek ve devrilmeyecek şekilde ve ağırlıklarına dayanacak taban üzerine ve ancak 3 metre yükseklikte istiflenecektir.
Madde 501 –
Bakım ve onarım işlerinde, uygun ve yeterli bir aydınlatma sağlanacak ve gerektiğinde özel aydınlatma yapılacak, bakım ve onarım işleriyle görevli işçilere, alev geçirmez el lambaları verilecektir.
Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük
Madde 40–
Aydınlatma devresi de dahil olmak üzere bütün elektrik tesisatı bir yılı geçmeyen süreler içinde muntazaman ehliyetli elemanlar tarafından kontrol ve bakıma tabi tutulacaktır.
Madde 41–
Suni aydınlatma tesisleri ancak etanş armatörlerle yapılacak, aksi halde ortam dışına yerleştirilmiş lambalardan yararlanılacaktır.
Madde 43-
Patlama tehlikesi yaratabilen tozların bulunduğu yerlerdeki yol verme reostaları, aydınlatma anahtarları ile bütün sigorta ve şalterler ve benzeri cihazlar, tehlikeli ortamın dışında kurulacaktır.
Madde 51-
Parlama ve patlama tehlikesi yaratabilen organik tozların işlendiği, taşındığı veya aktarıldığı konveyörler, elevatörler, silolar veya benzeri tertibatın içini aydınlatmakta kullanılacak elektrik lambaları toz geçirmez (etanş) globların içine alınacak ve elektrik tesisatı ayrıca, çarpma, düşme gibi mekanik tehlikelere karşı uygun tarzda korunmuş ve buralarda dışarıya tesis edilmiş olan toz geçirmez (etanş) anahtarlar kullanılacaktır.
Madde 53 –
Geniş bir alana yayılmış ve etrafı duvar, tel örgü veya tel kafesle çevrilmiş işyerlerinin hududu, geceleri uygun şekilde aydınlatılacak ve bekçiler buraları gece ve gündüz gözeteceklerdir.
İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik
EK-I
Yönetmeliğin Yürürlüğe Girdiği Tarihten Sonra Kurulacak İşyerlerinde Uygulanacak Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri
Madde 8. Aydınlatma
Madde 8.1-
İşyerlerinin gün ışığıyla yeter derecede aydınlatılmış olması esastır. İşin konusu veya işyerinin inşa tarzı nedeniyle gün ışığından yeterince yararlanılamayan hallerde yahut gece çalışmalarında, suni ışıkla uygun ve yeterli aydınlatma sağlanacaktır.
Madde 8.2-
Çalışma mahalleri ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemleri, çalışanlar için kaza riski oluşturmayacak türde olacak ve uygun şekilde yerleştirilecektir.
Madde 8.3-
Aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın çalışanlar için risk oluşturabileceği yerlerde acil ve yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunacaktır.
Ek-II
Yönetmeliğin Yürürlüğe Girdiği Tarihten Önce Faaliyette Olan İşyerlerinde Uygulanacak Asgari Sağlık ve Güvenlik Gerekleri
Madde 8. Aydınlatma
Madde 8.1.
İşyerlerinin gün ışığıyla yeter derecede aydınlatılmış olması esastır. İşin konusu veya işyerinin inşa tarzı nedeniyle gün ışığından yeterince yararlanılamayan hallerde yahut gece çalışmalarında, suni ışıkla uygun ve yeterli aydınlatma sağlanacaktır.
Madde 8.2.
Aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın çalışanlar için risk oluşturabileceği yerlerde acil ve yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunacaktır.
YAPI İŞLERİNDE SAĞLIK VE GÜVENLİK YÖNETMELİĞİ
EK .IV/Yapı alanları için asgari sağlık ve güvenlik koşulları
Yapı alanındaki çalışma yerlerinin, barakaların ve yolların aydınlatılması
Madde 8.1-
Çalışma yerleri, barakalar ve yollar mümkün olduğu ölçüde doğal olarak aydınlatılacak, gece çalışmalarında veya gün ışığının yetersiz olduğu durumlarda uygun ve yeterli suni aydınlatma sağlanacak, gerekli hallerde darbeye karşı korunmalı taşınabilir aydınlatma araçları kullanılacaktır.
Suni ışığın rengi, sinyallerin ve işaretlerin algılanmasını engellemeyecektir.
Madde 8.2-
Çalışma yerleri, barakalar ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemleri, çalışanlar için kaza riski oluşturmayacak türde olacak ve uygun şekilde yerleştirilecektir.
Madde 8.3-
Çalışma yerleri, barakalar ve geçiş yollarındaki aydınlatma sistemindeki herhangi bir arızanın çalışanlar için risk oluşturabileceği yerlerde acil ve yeterli aydınlatmayı sağlayacak yedek aydınlatma sistemi bulunacaktır.
aydınlatma ölçümü, aydınlatma ölçümü nasıl yapılır, aydınlatma ölçümü yönetmeliği, aydınlatma ölçümü standardı, aydınlatma ölçümü yönetmelik, aydınlatma ölçümü mevzuat, aydınlatma ölçümü nedir, aydınlatma ölçümünü kim yapar, aydınlatma ölçüm değerleri, aydınlatma ölçümü yönetmeliği, aydınlatma ölçüm raporu örneği, aydınlatma ölçümleri
